Bez wstępu, bo mi się nie chce.
ZMIENNOŚĆ ŚRODOWISKOWA
Dotyczy osobników o takim samym genotypie, a rozwijających się w różnych środowiskach przez co cechy im się również zmieniają. Może na to wpływać: jakość i ilość pokarmu, wartość tempr., poziom wilgotności, pH gleby, ilość światła, wysokość nad poziomem morza. Może to być różne kształty koron sosny albo liści strzałki wodnej (różnolistkowość HETEROFILIA).
Nie są to cechy dziedziczone.
Te czynniki mogą jednak modyfikować działanie genów, więc jest to tzw. zmienność modyfikacyjna. Zmienność środowiskowa zwana jest również zmiennością FLUKTUACYJNĄ. Czyli cecha może ulegać wahaniom zapisanym w genotypie. Możliwość wytworzenia przez genotyp różnych fenotypów nazywana jest NORMĄ REAKCJI GENOTYPU.
ZMIENNOŚĆ GENETYCZNA
Jest to zróżnicowanie genotypu.
1) Rekombinacyjna – nowe układy alleli genów rozmnażanie płciowe:
– niezależna segregacja chromosomów – zachodzi podczas postawanie gamet. Do każdej gamety trafiają przypadkowe kopie chromosomów. Podczas anafazy I podziału mehotycznego chromosomy sa w sposób przypadkowy rozdzielane do nowo powstałych komórek.
– crossing-over – zachodzi podczas profazy I podziału mejotycznego. Następuje wtedy wymiana odcinków między homologicznymi cząstkami DNA. Powstają nowe układy genów.
2) Mutacyjna – nagłe, skokowe zmiany w DNA. Nowe cechy.
ZMIENNOŚĆ CIĄGŁA I NIECIĄGŁA
1) Nieciągła – cechy jakościowe, nie ma form pośrednich (jak np. grupy krwi człowieka, są tylko A, B, AB i O i nie ma form pośrednich)
2) Ciągła – cechy ilościowe, geny kumulatywne (wzrost, masa ciała, mleczność krów.
MUTACJE SOMATYCZNE I GENERATYWNE
Somatyczne – zmiany zachodzące w DNA komórek somatycznych np. skóry i wątroby. Nie są dziedziczone.
Generatywne – występują w DNA lini płciowej są więc dziedziczone.
MUTACJE SPONTANICZNE I INDUKOWANE
Spontaniczne – błędy w DNA pojawiające się przy replikacji.
Indukowane – spowodowane oddziaływaniem na komórkę konkretnego czynnika fizycznego, chemicznego lub biologicznego (tzw. MUTAGENU). Może doprowadzić do uszkodzenia zasad azotowych, pęknięcia jednej lub obu nici DNA, nieprawidłowości w czasie podziału.
MUTACJE GENOWE
Genowe/punktowe – zmiana kolejności lub liczny nukleotydów. Dzielą się na:
– substytucje – zastąpienie jednej pary zasad inną zasadą (tranzycje A <-> G, c<–>T lub transwersje A <-> T, G <-> C)
– delecje – utrata jednego lub kilku nukleoptydów
– insercje – wstawienie jednego lub kilku dodatwkowych nukleotydów.
Przy substytucjach jeśli zły kodom koduje ten sam aminokwas nie ma problemu (to tzw. mutacja SYNONIMICZNA), ale jak inny to mutacja TYOU ZMIANY SENSU i tak prosze państwa powstają choroby jednogenowe. Są także mutacje NONSENSOWNE, kiedy zły kodom koduje kodom STOP i nastęouje przerwanie sytezy białka.
Delecje i insercje powodują przesunięcie ramki odczytu.
CHOROBY JEDNOGENOWE
W genach zlokalizowanych w DNA jądrowym. Niektóre w DNA mitochondrialnym przez co są dziedziczone niezależnie (dziedziczenie pozajądrowe).
1) Dziedziczone autosomalnie recesywnie:
Choroby bloku metabolicznego
Mutacje w genach kodujących białka enzymatyczne, które uczestniczą w szlaku metabolicznym.
– Fenyloketonuria -brak enzymu przekształcającego fenyloalaniny w tyrozynę, więc gromadzi się ona i przekształca w toksyczny kwas fenylopirograniowy, który upośledza ukłd nerwowy.
Życie na Bio-Chemie 